Czy kraj pochodzenia wpływa na smak kawy?

Kiedy sięgamy po swoją poranną kawę, zawsze zastanawiamy się nad jej historią. W końcu każde ziarno to wynik miesięcy pracy, specyficznego klimatu, gleby, wysokości, a także doświadczenia ludzi, którzy wiedzą, jak z kawowca wydobyć to, co najlepsze. I choć to może zabrzmieć poetycko, to właśnie pochodzenie kawy ma ogromne znaczenie dla jej smaku. Nie jest to żaden marketingowy slogan, tylko fakt, który ma swoje źródło w naturze i geografii.

Jeśli zastanawiasz się, dlaczego kawa z Etiopii tak bardzo różni się od tej z Brazylii, albo co sprawia, że kawa kolumbijska ma tak wyraziste, orzechowo-czekoladowe nuty, zaparz ulubioną kawę i rozgość się. Zabieramy Cię w podróż po kawowym świecie.

Czy kraj pochodzenia kawy ma znaczenie?

Tak, ma. I to ogromne. Różnice w smaku kawy wynikają z kilku głównych czynników, które ściśle powiązane są z miejscem jej uprawy. To, skąd pochodzi kawa, wpływa na profil smakowy ziaren w stopniu porównywalnym z odmianą czy sposobem palenia.

Dlaczego? Bo kawa jest bardzo wrażliwa na warunki środowiskowe. Wymaga odpowiedniej gleby, nasłonecznienia, wilgotności i wysokości nad poziomem morza. Każdy z tych elementów działa jak filtr smakowy, nadaje ziarnu inny charakter.

Gatunki uprawianych kaw i ich regionalne zróżnicowanie.

Na początek warto rozróżnić dwa najważniejsze gatunki kawy:

• Arabica (coffea arabica) - delikatniejsza w smaku, bardziej kwasowa, często z owocowymi lub kwiatowymi nutami. Wymaga chłodniejszych, górskich terenów i więcej uwagi podczas uprawy.
• Robusta (coffea canephora) - bardziej odporna na warunki środowiskowe, mniej wymagająca, za to z większą zawartością kofeiny i wyraźną goryczką.

I teraz najlepsze: te gatunki uprawia się w różnych regionach świata, co dodatkowo wzmacnia smakowe różnice.

Arabica dominuje w krajach Ameryki Południowej (Brazylia, Kolumbia), Afryki (Etiopia, Kenia) i części Azji (Jemen, Indie). Z kolei robusta najczęściej uprawiana jest w Wietnamie, Indonezji czy Indiach południowych. Każdy region ma swoją unikalną kombinację klimatu i gleby, a to oznacza jedno - każda kawa smakuje inaczej.

Klimat i gleba - fundament kawowego terroir.

Kawa ma swoje terroir, czyli zbiór cech wynikających z warunków środowiskowych danego miejsca. To one determinują, jak szybko dojrzewają owoce kawowca, jak duża będzie zawartość cukrów w ziarnie, a także ile naturalnej kwasowości znajdzie się w naparze.

W tropikalnym klimacie kawowiec dojrzewa szybko, co sprzyja słodyczy, ale może ograniczać rozwój bardziej złożonych aromatów. Z kolei tam, gdzie temperatura jest niższa, a dojrzewanie powolniejsze jak w górzystych rejonach Etiopii czy Gwatemali, ziarna mają czas, by nabrać wyrazistych nut smakowych.

Do tego dochodzi jeszcze gleba, jeśli zawiera dużo minerałów, może wpływać na delikatną kwasowość, nuty przypraw, a nawet kwiatowe akcenty. Wulkaniczne gleby Ameryki Środkowej są tu świetnym przykładem to właśnie one odpowiadają za żywiołowy smak wielu tamtejszych kaw.

Obróbka ziaren - czyli jak region wpływa na technologię.

Ziarna kawy po zbiorach muszą zostać poddane obróbce. I tutaj również kraj pochodzenia odgrywa ogromną rolę. Dwa podstawowe typy obróbki to:

• obróbka mokra (washed) – polega na fermentowaniu i myciu ziaren przed ich suszeniem. Często stosowana w Kolumbii, Etiopii czy Kenii. Pozwala uzyskać czystszy smak, z wyraźną kwasowością i lekkim body.
• obróbka sucha (natural) – owoce kawy suszy się w całości, a dopiero potem oddziela ziarno. Popularna m.in. w Brazylii. Ziarna uzyskują wtedy głębszy, słodszy smak, często z nutami czekolady, karmelu czy suszonych owoców.

To, jaką metodę obróbki stosuje się w danym kraju, zależy od klimatu, dostępu do wody, tradycji i możliwości technologicznych. I wierz nam, czuć to w każdej filiżance.

Wysokość nad poziomem morza a smak kawy.

To kolejny  i naprawdę istotny czynnik wpływający na smak. Większość najlepszych kaw rośnie na wysokościach od 1000 do 2000 m n.p.m., a czasem nawet wyżej.

Im wyżej rośnie kawowiec:

• tym wolniej dojrzewają owoce,
• tym więcej cukrów gromadzi się w ziarnie,
• tym bardziej złożony i skoncentrowany jest smak kawy.

Dlatego właśnie górskie kawy z Etiopii, Gwatemali, Kostaryki czy Rwandy są tak cenione mają wyraźne, często owocowe lub kwiatowe nuty, a jednocześnie przyjemną kwasowość i lekkie body.

Przykłady smaków kaw z różnych regionów

Skoro już jesteśmy przy smakach, pozwól, że pokażemy Ci, jak może różnić się profil smakowy w zależności od kraju:

• Brazylia - niska kwasowość, nuty orzechów, czekolady, karmelu. Kawa łagodna i słodka. Idealna na co dzień.
• Kolumbia - średnia kwasowość, wyczuwalne nuty orzechowe, kakao, czasem czerwone owoce. Kawa dobrze zbalansowana.
• Etiopia - wysoka kwasowość, kwiatowe i owocowe nuty (cytrusy, jaśmin, bergamotka). Kawa dla miłośników ekspresji i lekkości.
• Wietnam (robusta) - wysoka zawartość kofeiny, mocny, ziemisty smak, niska kwasowość. Kawa intensywna i pobudzająca.

Podsumowanie - każda kawa to podróż, a kraj pochodzenia to jej początek!

Kiedy pijesz filiżankę dobrej kawy, nie pijesz tylko naparu, pijesz efekt pracy ludzi, wpływu klimatu, ukształtowania terenu, gleby i technologii. I to właśnie kraj pochodzenia nadaje kawie jej wyjątkowy smak, aromat i duszę. Naszym zdaniem warto świadomie wybierać kawy z różnych regionów świata, by poznać ich smakowe DNA.